سایت چیست؟ طراحی یک وب سایت چه مراحلی دارد!

به زبان ساده، وب سایت مجموعه ای از صفحات وب است. “صفحات وب” صفحات آنلاینی هستند که می توانید با استفاده از اینترنت و سرویس وب در رایانه یا تلفن هوشمند مشاهده کنید. به عنوان مثال، zinus.ir یک وب سایت است و شما در حال حاضر در حال مشاهده یک صفحه وب در آن (این مقاله) با کمک اینترنت هستید.

در دنیای امروز امکان ندارد واژه‌هایی مانند وبگاه، تارگاه، تارنما، سایت و یا همان وب سایت به گوشتان نخورده باشد و بدون شک بنا بر نیازهای مدرن، سر و کاری با این صفحات اینترنتی داشته‌اید. اما تا به حال فکر کرده‌اید که وب سایت چیست؟ در این مقاله کوتاه قصد داریم تا نیم نگاهی به مفهوم وب سایت، تفاوت‌های آن با وبلاگ و همچنین انواع آن داشته باشیم.

وب سایت چیست؟

همانطور که از نام آن پیداست، یک وب سایت به یک “سایت” در “وب” اشاره دارد که در آن می توانید انواع محصولات را برای فروش بگذارید یا اطلاعاتی درباره خود، کسب و کارتان یا هر موضوع دیگری قرار دهید و کاربران می توانند با استفاده از اینترنت به آن دسترسی داشته باشند.

برای درک بهتر این موضوع، در اینجا یک قیاس وجود دارد! درست مانند یک زمینی که در آن خانه می سازید و زندگی می کنید، یک وب سایت در وب ایجاد می کنید و اطلاعات شما در آن زندگی می کند. و درست مانند آدرس خانه شما، وب سایت شما نیز یک آدرس منحصر به فرد به نام “آدرس وب” خواهد داشت. با استفاده از آدرس وب، کاربران اینترنتی به راحتی می توانند وب سایت شما را پیدا کرده و به اطلاعات موجود در آن دسترسی داشته باشند.

از نظر فنی، یک وب سایت مجموعه ای از صفحات به هم پیوسته در اینترنت است که تحت یک نام منحصر به فرد یا آدرس آنلاین گروه بندی شده اند. این صفحات که به عنوان صفحات وب شناخته می شوند، حاوی اطلاعات یا خدمات و محصولات یک کسب و کار یا سازمان هستند. اطلاعات ممکن است در قالب های مختلفی مانند متن، تصویر، ویدئو، صدا و انیمیشن باشد و خدمات ممکن است مانند خرید یا فروش محصولات، دانلود محصولات دیجیتال و غیره باشد.

طراحی سایت چیست؟

در دنیای امروز با تغییر مسیر بسیاری از کسب‌وکارهای سنتی به سمت کسب‌وکارهای اینترنتی، بازار فعالیت‌هایی همچون طراحی سایت رونق زیادی پیدا کرده است، اما چگونگی طراحی وب ‌سایت، مراحل آن، اینکه از کجا و چطور آغاز شود، همچنین شرایط طراحی وب و میزان هزینه‌های آن از جمله مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

طراحی سایت یا وب دیزاین Web-Design به مراحل طراحی و ساخت یک پایگاه اینترنتی جهت اطلاع‌رسانی، معرفی شرکت و ارائه محصولات آن گفته می‌شود. طراحی وب‌ سایت یک پروسه است که از لایه‌سازی صفحات وب، تولید محتوا، طراحی گرافیکی و رعایت اصول سئو تشکیل شده است. پیش از بررسی مراحل طراحی وب سایت، به مختصری از تاریخچه طراحی آن می‌پردازیم.

آشنایی با تاریخچه سایت

در سال ۱۹۸۹ شخصی به نام تیم برنرز لی (Tim Berners-Lee) پروپوزالی را ارائه کرد که شکل زندگی و ارتباطات بشر را برای همیشه تغییر داد. او که با نام TimBL نیز شناخته می‌شود، مخترع World Wide Web یا شبکه جهان‌گستر است. نرم‌افزاری که به کاربران اجازه می‌دهد با استفاده از اینترنت هر کجا که باشند به اطلاعات مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند.

این پروفسور دانشگاه ام آی تی در سال ۱۹۹۱ اولین سایت تاریخ را در آزمایشگاه‌های بنیاد علمی Cern رونمایی کرد. آدرس این سایت  info.cern.ch بود و اطلاعاتی را در مورد همین پروژه منتشر می‌کرد. اولین سایت‌ها با کدهای ساده HTML نوشته می‌شدند. صفحات این سایت‌ها شامل سرتیتر و پاراگراف و ابرمتن (Hypertext) بود که روی صفحه نمایش رایانه‌های مختلف به نمایش درمی‌آمد. در ابرمتن‌ها از ابرپیوند (Hyperlink) استفاده می‌شد و از طریق این پیوندها کاربران می‌توانستند به صفحات دیگر مراجعه کنند.

از توضیحات علمی بگذریم. چیزی که لازم است بدانید این است که وب سایت‌ها بستر ارتباطی ساده و انعطاف‌پذیر­ی هستند که یکی از مهمترین دستاوردهای تاریخ بشر به شمار می‌روند و این تازه زمانی است که هنوز موتورهای جست‌وجو وارد بازی نشده‌ بودند! (یک روز خود را بدون گوگل تصور کنید!)

مراحل طراحی یک سایت

همان‌طور که بیان شد، طراحی وب سایت به معنی طراحی، ساخت و راه‌اندازی یک وب‌سایت یا بهینه‌سازی یک سایت قدیمی در بستر اینترنت است.  Web Design(وب دیزاین) شامل ۴ مرحله اصلی است که در ادامه هرکدام را شرح می‌دهیم.

مرحله ۱: طراحی وایر فریم

ابتدا با توجه به نوع سایت و نیاز مشتری، یک نمای کلی از سایت طراحی می‌کنیم. این نما شامل یک نقشه کلی از صفحات سایت و تعیین جایگاه و چیدمان المان‌ها و عناصر مختلف است. این مرحله از طراحی وب سایت «طراحی وایرفریم» نام دارد.

مرحله ۲: طراحی گرافیک سایت

پس از مشخص شدن محل قرارگیری عناصر سایت، باید سایت را طراحی کنیم. در این مرحله با توجه به نوع کسب‌‌وکار اینترنتی و با استفاده از نرم‌افزارهای مخصوص رنگ‌بندی و گرافیک سایت طراحی می‌شود.

مرحله ۳: کدنویسی و برنامه‌نویسی

باتوجه به سایت طراحی شده و نیاز مشتری، در این مرحله می‌توان از روش‌های مختلفی برای مدیریت سایت استفاده کرد. سیستم‌های مدیریت محتوا مانند وردپرس و یا طراحی یک فریم ورک اختصاصی برنامه‌نویسی. تصمیم‌گیری در این بخش براساس هزینه‌ها و نیاز مشتری صورت می‌گیرد.

مرحله ۴: راه‌اندازی سایت

پس از انجام ۳ مرحله قبل، به راه‌اندازی سایت در بستر جهانی اینترنت می‌پردازیم. در این مرحله پس از تهیه یک «هاست» و «نام دامنه مناسب»، سایت را پیکربندی کرده و در دسترس عموم قرار می‌دهیم.

انواع مدل های فنی سایت

با توجه به توانایی آنها در تعامل با کاربر، عمدتاً ۲ نوع وب سایت وجود دارد.

سایت ایستاتیک یا ثابت:

در سایت‌های ایستاتیک یا ایستا تنها قسمت فرانت‌اند انجام می‌شود، یعنی مطالب و محتویات سایت تنها یک بار جمع‌آوری شده و هرکدام از صفحات سایت، جداگانه طراحی و بارگذاری می‌شوند. در این سایت‌ها هرگونه تغییر باید توسط طراح و کارشناس سایت انجام شود. از این مدل معمولا برای طراحی وب سایت‌های معرفی (که تا مدت‌ها محتوای آن تغییر نمی‌کند) استفاده می‌شود.

سایت دینامیک یا پویا:

در طراحی این سایت‌ها هر دو بخش فرانت‌اند و بک‌اند برنامه‌نویسی می‌شوند. سایت‌های پویا نیاز به تغییر مداوم محتوا دارند و باتوجه به کاربرد سایت، طراحی شده و توسعه پیدا می‌کنند. در سایت‌های داینامیک برنامه‌نویس بک‌اند، وظیفه پویا‌سازی وب‌سایت را بر عهده دارد و باید اسکریپتی را طراحی کند که سایت به‌طور کامل پویا باشد.

در دنیای امروز تقریبا برای هر هدف، یک سایت طراحی می‌شود تا به‌عنوان پایگاه اطلاع‌رسانی‌، فروش و… مورد استفاده قرار گیرد. موفق‌ترین این سایت‌ها آن‌هایی هستند که اصول طراحی و بهینه‌سازی سایت را به‌درستی رعایت کرده‌اند تا محتوا را به مخاطبان خود نمایش دهند. طراحی و ساخت یک وب‌سایت کارآمد و موفق، این امکان را فراهم می‌کند که در کمترین زمان، جدیدترین محصولات به‌همراه مشخصات کامل آن‌، در اختیار مخاطبان قرار گیرد، این موضوع، رشد مشتریان و افزایش سود فعالیت اقتصادی را به‌دنبال خواهد داشت.

برای طراحی سایت از کجا شروع کنیم؟

مهم‌ترین عامل در تبدیل شدن به یک طراح سایت حرفه‌ای، فراگیری مفاهیم اولیه و سپس کسب تجربه است. بهترین مرجع  در زمینه یادگیری طراحی وب، می‌تواند آموزش‌های پروژه محور در زمینه طراحی وب سایت باشد. با انجام پروژه‌های مختلف حین آموزش، می‌توانید تجربه‌ اولیه در زمینه توسعه و آنلاین کردن یک سایت را به‌دست آورید. در ادامه به‌صورت مرحله به مرحله توضیح می‌دهیم که برای تبدیل شدن به یک طراح سایت حرفه‌ای چه مراحلی را باید طی کنید.

گام اول: فراگیری زبان HTML

HTML مخفف عبارت Hyper Text Markup Language است، که در فارسی به آن «زبان نشانه‌گذاری ابرمتن» می‌گویند. از زبان HTML برای ایجاد بدنه اصلی و ساختار کلی صفحات وب استفاده می‌شود. این زبان با تگ‌ (دسته‌بندی‌ و برچسب‌گذاری‌در ارائه مطالب سایت) کار می‌کند و این تگ‌ها هستند که مشخص می‌کنند در صفحه وب از چه عناصری استفاده شده است.

گام دوم: فراگیری زبان CSS

دومین قدم برای کسی که قصد دارد به طراحی وب‌سایت بپردازد، استفاده از زبان (Cascading Style Sheets). این زبان به‌منظور زیباسازی و فرم‌دهی به صفحات وب، کاربرد دارد. به کمک CSS می‌توانید خصوصیاتی همچون رنگ‌، فونت‌، ابعاد، سایز، نحوه چیدمان عناصر و… را در صفحه وب تعیین کنید.

گام سوم: فراگیری زبان جاوا اسکریپت

با تسلط به زبان‌های HTML و CSS، قادر به طراحی صفحات وب ایستا (Static) خواهید بود. اما امروزه کاربران بیشتر از سایت‌های تعاملی و پویا استقبال می‌کنند. جاوا اسکریپت، از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی برای پویا کردن سایت به‌شمار می‌رود که از شیوه‌های مختلف برنامه نویسی پشتیبانی می‌کند. از این زبان می‌توان برای برنامه نویسی سمت سرور (Server Side)، اپلیکیشن‌های موبایل، بازی و اپلیکیشن‌های دسکتاپ استفاده کرد.

گام چهارم: فراگیری یک زبان برنامه‌نویسی

برنامه نویسان وب به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• برنامه‌نویسان سمت کاربر (Client-side): به طراحی ظاهر سایت می‌پردازند
• برنامه‌نویسان سمت سرور (Server-side): به پیاده‌سازی منطق سایت می‌پردازند

برای داشتن سایتی مفید و سودمند، صرف داشتن طراحی زیبا کافی نیست، سایت‌ها علاوه‌بر فرم و زیبایی، نیازمند محتوای صحیح و کارآمد هم هستند. سایت‌ها باید به‌نحوی طراحی شوند که نیازهای کاربران را به‌درستی اجرا کنند.

در پروژه‌های بزرگ تحت وب استفاده از یک زبان سمت سرور ضروری است. اهمیت استفاده از یک زبان برنامه‌نویسی زمانی به‌خوبی مشخص می‌شود که می‌خواهیم میان کاربر، پایگاه داده و سرور ارتباط برقرار کنیم. با فراگیری php می‌توانید اسکریپت‌هایی برای دریافت اطلاعات از کاربران بنویسید و بعد از پردازش این اطلاعات، آن‌ها را به کاربر برگردانید.

طراحی سایت با استفاده از  CMS چگونه است؟

سامانه مدیریت محتوای وب یک سیستم مدیریت محتوا (CMS) یک نرم‌افزار همراه یا مستقل برای ایجاد، گسترش، مدیریت و ذخیره محتوا در صفحات وب است. محتوای وب سایت شامل متن، گرافیک، عکس، ویدئو، صدا و کد است که برای نمایش محتوا یا تعامل با کاربر استفاده می‌شود. مدیریت محتوا نقش زیادی در تجارت امروز دارد و پایه و اساس وبلاگ نویسی، انتشار مقالات، اخبار، توضیحات محصولات و … در وب سایت است.

استفاده از این نوع نرم افزار طراحی سایت، مزایای زیادی دارد که چند مورد آنرا برایتان متذکر می شویم:

• استفاده از CMS های آماده نیاز به دانش فنی ندارد.
• طراحی سایت با استفاده از CMS هزینه کم‌تری نسبت به سایت های اختصاصی دارد.
• ماژول‌ها یا افزونه‌ها در این نوع نرم افزارها بسیار متنوع هستند.
• نحوه کار با سیستم های مدیریت محتوا CMS بسیار ساده است.
• منابع توسعه دهنده این سیستم‌های آماده در اینترنت بسیار زیاد است.
• قابلیت به‌روزرسانی این نرم افزارها، همواره فراهم است.
• از لحاظ زمان آماده سازی، این نوع سایت‌ها طی نهایتا یک ماه آماده می‌شوند.
• برای CMS های آماده، طراحان و برنامه نویسان بسیاری وجود دارد.

همان طور که ملاحظه کردید، سی ام اس‌ها مزایای زیادی دارند. اکنون که با مفهوم CMS آشنا شدیم، تعدادی از آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

سیستم مدیریت محتوای WordPress

وردپرس یک سیستم مدیریت محتوا برای طراحی، ایجاد و راه‌اندازی وب سایت‌ است که شما با استفاده از این نرم افزار طراحی سایت، می‌توانید محتوای سایت خود را مدیریت کنید. همچنین این شرکت، افزونه‌های مختلفی را برای قالب ورد پرس در اختیار کاربران خود قرار داده است که شما با استفاده از آن‌ها می‌توانید تغییرات لازم را در سایت خود ایجاد کنید یا امکانات بیشتری به وب سایت خود اضافه کنید.

سیستم مدیریت محتوای Joomla

جوملا، یکی از نرم افزارهای مدیریت محتوای سایت است که بسیار انعطاف پذیر است. این نرم افزار طراحی سایت بدون کدنویسی، برای شما امکان ایجاد وب سایت‌ها و برنامه‌های کاربردی را فراهم می‌کند. جوملا نیز براساس زبان برنامه نویسی PHP نوشته شده، تکنیک‌های برنامه نویسی آن شی گرا بوده و از پایگاه داده MySQL برای ذخیره سازی داده‌ها استفاده می‌کند.

سیستم مدیریت محتوای Drupal

یکی دیگر از سیستم‌های مدیریت محتوا، دروپال است که برای اولین بار در سال ۲۰۰۱ به جامعه اینترنتی معرفی شد. دروپال در حال حاضر در نسخه ۸ خود موجود بوده و دارای هزاران افزونه رایگان است. دروپال بر اساس زبان برنامه نویسی PHP نوشته شده و بر پایه ماژولار و وب است. این سیستم مدیریت محتوا نیز متن باز بوده و شما می‌توانید به راحتی به کد‌های آن دسترسی داشته باشید.

اجزای تشکیل‌دهنده سایت‌ها کدامند؟

علاوه‌بر مواردی که در بالا به آنها اشاره شده، شرایط طراحی وب سایت، نیز از موارد حائز اهمیتی است که باید مورد توجه قرار گیرد. راه‌اندازی یک سایت نیز درست همانند راه‌اندازی یک فروشگاه است و باید برای آن مکان، نام مناسب، مدیر و… در نظر گرفت. راه‌اندازی یک سایت موفق نیاز به سه بخش اصلی دارد که شامل موارد زیر است:

بخش اول: دامنه

دامنه همان آدرس سایت شماست که می‌تواند با پسوندهای متفاوتی مانند com.، ir.، co. و… ثبت شود. هزینه این دامنه‌ها با یکدیگر متفاوت است. پس اولین موردی که باید به آن توجه کنیم «نام دامنه» است. آدرس سایت به‌صورت سالانه یا پنج ساله اجاره داده می‌شود و تا زمانی که اجاره‌بها را پرداخت کنید، متعلق به شما خواهد بود. درصورت خودداری از پرداخت اجاره‌بها، دامنه سایت آزاد شده و متقاضی دیگری می‌تواند مالک آن شود.

بخش دوم: هاست

حتما می‌دانید که هاست کامپیوتری است که در تمام طول شبانه روز به اینترنت متصل است. بنابراین وقتی یک سایت روی هاست قرار می‌گیرد، از همه جا قابل دسترسی است. اینکه سایت شما روی چه هاستی طراحی شود و این هاست در کجا قرار گرفته باشد (در ایران باشد یا در کشورهای دیگر)، می‌تواند بر روی هزینه‌های شما تاثیر بگذارد. از آنجا که هرکس در هر لحظه از شبانه‌روز با وارد کردن آدرس سایت می‌تواند به محتوای ارائه شده دسترسی پیدا کند. بنابراین یک هاست امن و قابل اعتماد اهمیت زیادی دارد و هزینه آن نیز به‌صورت ماهیانه یا سالیانه محاسبه می‌شود.

بخش سوم: سایت

همان‌طور که پیش از این اشاره کردیم، امروزه طراحی وب، با روش‌ها و تکنیک‌های مختلف برنامه‌نویسی صورت می‌گیرد و به طور کلی با ۲ روش انجام می‌شود: طراحی سایت با استفاده از کدنویسی اختصاصی و یا با استفاده از سیستم‌های مدیریت محتوای آماده نظیر وردپرس. انتخاب هر کدام از این روش‌ها بستگی دارد به اینکه چه کاری می‌خواهید انجام دهید، البته برای هر کدام از این روش‌ها باید هزینه‌ طراحی سایت را پرداخت کنید. علاوه بر این، عواملی مانند مهارت طراح، تکنیک طراحی، امنیت طراحی و… نیز در تعیین قیمت طرحی سایت موثر است.

آیا برای کسب‌و‌کارتان نیاز به سایت دارید؟

شما اکنون می دانید که یک وب سایت چیست، و اکنون ممکن است بپرسید که آیا کسب و کار شما نیاز به سایت دارد یا خیر؟ صرف نظر از مقیاس کسب و کار شما، امروزه داشتن یک وب سایت بسیار مهم است. ناگفته نماند که بیشتر افراد قبل از خرید هر چیزی تحقیق آنلاین انجام می دهند.

برای شفاف‌تر شدن، در اینجا دلایل اصلی نیاز به یک وب‌سایت برای کسب‌وکارتان را فهرست کرده‌ایم:

• افزایش دسترسی: وب سایت شما به محصول شما کمک می کند تا به افراد بیشتری دسترسی پیدا کند که می توانند مشتری احتمالی شما باشند.
• حضور آنلاین: به مشتریان شما امکان می دهد شما را در هر زمان و از هر مکان پیدا کنند. و با آنلاین بودن هر بار، از دست دادن مشتریان به رقبای خود جلوگیری می کنید.
• اعتبار را افزایش می دهد: حضور آنلاین کسب و کار شما، کسب و کار شما را حرفه ای تر می کند. ضریب اعتماد مشتریان شما را افزایش می دهد.
• گسترش بازار: وب سایت شما را می توان از سراسر جهان مشاهده کرد. بنابراین، ممکن است مشتریان بالقوه خود را از نقاط مختلف جهان ملاقات کنید.
• مقرون به صرفه: داشتن یک سایت فروشگاهی در مقایسه با یک فروشگاه واقعی می تواند مقرون به صرفه باشد. هزینه های عملیاتی، دستمزدها، آب و برق و غیره را کاهش می دهد. کاهش چنین هزینه های سربار قیمت محصول شما را کاهش می دهد و در نتیجه فروش شما را افزایش می دهد.
• تعامل با مشتری: برای مشتریان شما آسان تر خواهد بود که به صورت آنلاین با شما تماس بگیرند، سؤال بپرسند و بازخورد بدهند. ارتباط با کاربران به شما کمک می کند تا محصولات خود را بهبود ببخشید و در نهایت فروش شما را افزایش می دهد.

جمع بندی…

اکنون که با اهمیت یک وب سایت آشنا شدید، ممکن است برای تجارت خود بخواهید یک سایت راه اندازی کنید. هرچند در نگاه اول، فرایند طراحی سایت، سخت و طولانی به‌نظر می‌رسد و موفقیت در آن نیازمند فراگیری مهارت‌های خاصی است، اما زمانی که با شیرینی این کار آشنا شوید و با انگیزه به آن ادامه دهید، ظرف مدت کوتاهی به جایگاه قابل‌قبولی خواهید رسید.

بهترین کار این است که یک شرکت طراحی سایت معتبر پیدا کنید و کار را به آن‌ها بسپارید. این شرکت‌ها، برای انتخاب نوع سایت به شما مشاوره می‌‌دهند و بعد از عقد قرارداد، سایت را با توجه به ویژگی‌های خواسته‌شده برای‌تان طراحی می‌کنند. حواس‌تان به انتخاب شرکت باشد و با پیشنهادهای عجیب و غریب وسوسه نشوید!

وب سایت شما بزرگترین ویترین برای کسب و کارتان است. پس طراحی وب سایت شما اهمیّت بسیار زیادی دارد. ما در زینوس وب به خوبی این موضوع را درک می‌کنیم و مهارت و تجربه لازم برای ایجاد یک وب سایت با کیفیت و درخور نام شما را داریم.

امیدواریم از این مقاله آموزشی زینوس وب استفاده لازم را برده باشید.